Κατά το δεύτερο
δεκαήμερο του Ιανουαρίου συνήθως καλυτερεύει ο καιρός και απολαμβάνουμε για
μερικές μέρες μια σχετική καλοκαιρία, μια ανάπαυλα από τα χειμωνιάτικα
μπουρίνια. Οι γλυκές αυτές χειμωνιάτικες ημέρες, είναι οι γνωστές «Αλκυονίδες
ημέρες», που σύμφωνα με τον πανάρχαιό μας μύθο, πήραν το όνομά τους από την
Αλκυόνα, το ψαροπούλι της ακτής που κλωσά τα αυγά του αυτές τις μέρες.
Η Αλκυόνα,
σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, είναι ένα πουλί, που συμβολίζει την γαλήνη και
παύει τη θαλασσοταραχή.Σύμφωνα με ένα μεσαιωνικό μύθο, το χρώμα της Αλκυόνας στην αρχή ήταν
γκρίζο, όταν όμως έγινε ο βιβλικός κατακλυσμός πέταξε ψηλά και το στήθος
της έγινε κόκκινο απ' τον ήλιο, ενώ η ράχη της μπλε απ' το χρώμα του
ουρανού.
Στην πραγματικότητα είναι ένα πουλί αποδημητικό, που σε αντίθεση με τα άλλα πουλιά του είδους της, έρχεται το φθινόπωρο και φεύγει αρχές Μαρτίου και γεννά τα αυγά της στις σχισμές των βράχων της θάλασσας.
Στην πραγματικότητα είναι ένα πουλί αποδημητικό, που σε αντίθεση με τα άλλα πουλιά του είδους της, έρχεται το φθινόπωρο και φεύγει αρχές Μαρτίου και γεννά τα αυγά της στις σχισμές των βράχων της θάλασσας.
Μάλιστα επειδή οι
αλκυόνες γεννούν τα αυγά τους τον Ιανουάριο σε φωλιές μέσα στους βράχους, ο
Δίας επέτρεψε στον ήλιο να λάμπει δυνατά και να ζεσταίνει τις αλκυόνες μέχρι να
επωαστούν τα αυγά τους .Οι ζεστές αυτές μέρες του Γενάρη ονομάστηκαν γι’ αυτό
το λόγο αλκυονίδες μέρες και διαρκούν από μία ως δύο εβδομάδες κατά το δεύτερο
ως επί το πλείστον, δεκαπενθήμερο του Ιανουαρίου ή την πρώτη εβδομάδα του
Φεβρουαρίου.
Oι
μύθοι σχετικά είναι πολλοί αλλά σε όλες
τις εκδοχές τους μιλούν για το θεό Ποσειδώνα που προσφέρει τις μέρες αυτές στην
Αλκυόνη ,κόρη του θεού των ανέμων Aιόλου ,την οποία μεταμόρφωσε ο Δίας σε πουλί
(αλκυόνη) ώστε να μπορεί να γεννά τα αυγά της στα βράχια των αλκυονίδων νήσων,
χειμώνα κι όχι άνοιξη.
Η Αλκυόνη, το
σημερινό κακόσχημο ψαροπούλι με τα όμορφα φτερά σύμφωνα με τον πανάρχαιο μύθο
μας, ήταν κάποτε μια χαρούμενη και ευτυχισμένη γυναίκα, κόρη του Θεού των ανέμων,
του Αιόλου – που ζούσε στ’ ακρογιάλια
της θάλασσας με τον άντρα της τον Κήυκα και αλληλοαποκαλούνταν Ζευς και Ήρα.
Για την ασέβειά τους όμως αυτή προς τον Δία οργίστηκε τόσο πολύ ο πρώτος των
Θεών και μεταμόρφωσε τον Κήυκα σε όρνιο.
Ξετρελαμένη τότε
η δύστυχη γυναίκα, έτρεχε από δω και από κει στις ερημιές, στις βαλτώδεις
εκβολές των ποταμιών και μέσα στις πυκνές τους καλαμιές, για να βρει τον
αγαπημένο της Κήυκα. Οπότε, οι θεοί του Ολύμπου την λυπήθηκαν και την
μεταμόρφωσαν και αυτήν σε πουλί, τη γνωστή μας Αλκυόνη, για να ψάχνει και στις
θάλασσες μήπως εκεί βρει το χαμένο της άντρα.
Ωστόσο όμως η
δυστυχία εξακολουθούσε να την συντροφεύει, γιατί ,αντίθετα από τ’ άλλα πουλιά
που γεννούν και κλωσούν τ’ αυγά τους την άνοιξη, αυτή γεννάει μέσα στη
βαρυχειμωνιά, οπότε μανιασμένα τα κύματα της θάλασσας τέτοιον καιρό, της
αρπάζουν τα αυγά κάνοντάς την να κλαίει
σπαραχτικά .Για άλλη μία φορά ο Δίας έδειξε συμπόνια για την Αλκυόνη,και επέτρεψε
δεκαπέντε μέρες στην καρδιά του χειμώνα να κοπάζουν οι άνεμοι, να ζεσταίνει την
πλάση ο ήλιος, μέχρι να μπορέσει η Αλκυόνη να κλωσήσει τ’ αυγά και να βγουν τα
μικρά της από μέσα.
Για τη συζυγική
πίστη των Αλκυόνων ασχολήθηκε ο Πλούταρχος που αφηγείται ότι αν ο σύζυγος της
Αλκυόνης γεράσει και δεν μπορεί να πετάξει, τότε η θηλυκιά Αλκυόνη τον παίρνει
στους ώμους και τον φέρνει πάντοτε μαζί της, τον ταΐζει και τον περιποιείται ως
το θάνατο.
Έτσι οι αρχαίοι
Έλληνες εξηγούσαν την ύπαρξη αυτών των ημερών του καλού /αίθριου καιρού μέσα στον χειμώνα, τις οποίες ο Αριστοτέλης
χαρακτήριζε και ως ημέρες ΄΄ευδίας΄΄.
Ο μύθος μιλάει
για την απέραντη συζυγική αγάπη και την τρυφερή στοργή της γυναίκας, ενώ η
μετεωρολογική υπηρεσία μιλάει για εξίσωση των βαρομετρικών πιέσεων μεταξύ της
νοτίου και βορείου Ευρώπης.
Από καθαρά
μετεωρολογική άποψη οι αλκυονίδες ημέρες ως ημέρες καλοκαιρίας εξηγούνται από
το γεγονός ότι στο γεωγραφικο πλάτος που βρίσκεται η Ελλάδα μέχρι το γεωγραφικό
πλάτος κυρίως της βορειοανατολικής Ευρώπης, κατά την περίοδο του Χειμώνα
παρατηρείται η αυτή βαρομετρική πίεση (εξίσωση πίεσης) με συνέπεια αφενός να μη
δημιουργούνται άνεμοι αφετέρου και ο καιρός να είναι μεν ψυχρός αλλά και
ηλιόλουστος λόγω της αντικυκλωνικής κατάστασης .Βέβαια αυτό το φαινόμενο δεν
συμβαίνει οπωσδήποτε κάθε χρόνο. Μπορεί να περάσει η εποχή του χειμώνα και να
μην έχουμε αλκυονίδες ημέρες. Υπάρχουν και έτη που έλειψαν τελείως όπως το
1947.
Οι ημερομηνίες
έναρξης και λήξης και διάρκεια αυτών δεν είναι σταθερές. Συνηθέστερα όμως
καλύπτουν σχεδόν το δεύτερο ήμισυ του Ιανουαρίου. Παρόλα αυτά άλλοι επιμένουν να
αποδίδουν την διάρκεια τους σε διάστημα 14 αίθριων ημερών, από τις 15 Δεκεμβρίου έως 15 Φεβρουαρίου στην Ελλάδα,
στην καρδιά του χειμώνα.
Οι μέρες αυτές
πραγματικά είναι ένα ευχάριστο διάλειμμα μέσα στο καταχείμωνο και ιδιαίτερα για
τη χώρα μας που λούζεται στον ήλιο.
Γαληνεύουν οι
θάλασσες, κοπάζουν οι άνεμοι ζεσταίνεται η ατμόσφαιρα, και μαζί κι οι καρδιές
μας μ’ αυτή την αλλαγή του καιρού και αισιόδοξοι πια προσδοκούμε και τον ερχομό
της άνοιξης.