ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ

Την Μεγάλη Πέμπτη ή Κοκκινοπέφτη βάφουν το πρωί τα αβγά, βάζουν το πρώτο αβγό-παλιότερα πρόσεχαν να είναι μαύρης κότας- στο εικονοστάσι και πετούν το παλιό στο ποτάμι ή παλιότερα το κρατούσαν επτά χρόνια για να γίνει ο κρόκος του σαν κεχριμπάρι, φυλαχτό για τις έγκυες γυναίκες (κρατητήρα). Με το πρώτο αβγό σταύρωναν τα παιδιά, όταν ήταν άρρωστα. Και ο αριθμός των αβγών πρόσεχαν να είναι ορισμένος, το δοχείο να είναι καινούργιο και το νερό με τη μπογιά να μη χυθεί ή βγει από το σπίτι. Ιδιαίτερη δύναμη πίστευαν ότι είχαν τα «ευαγγελισμένα» αβγά, αυτά δηλαδή που παρέμεναν στην εκκλησία μέχρι την Ανάσταση. Τα τσόφλια από τα ευαγγελισμένα αβγά τα έβαζαν στον κήπο, στις ρίζες των δένδρων για να «πιάσουν όλοι οι καρποί». Το πρώτο αβγό το έθαβαν στην πρώτη αυλακιά, όταν άρχιζαν να σπέρνουν για να είναι καθαρό το σιτάρι σαν το αβγό, αλλά και για να βλαστήσει ο σπόρος. Τα αβγά τα έβαφαν με μπακάμι, με ριζάρι, φύλλα από κρεμμύδια κλπ. Σήμερα βάφονται με μπογιές του εμπορίου και ξίδι. Τα κεντούσαν ή τα ζωγράφιζαν με φύλλα, κρεμμυδόφυλλα, ζυμάρι, λειωμένο κερί κλπ.


Σύμφωνα με μια παράδοση «Όταν αναστήθηκεν ο Χριστός, τό ’παν σε μιά χωρική κι αυτή δεν πίστεψε και είπεν:" Όταν τ’ αβγά γίνουν κόκκινα, τότε θ’ αναστηθή και ο Χριστός". Και αυτά κοκκίνησαν. Και από τότε τα βάφουν κόκκινα» (Καστοριά). Αλλη παράδοση αναφέρει ότι βάφονται κόκκινα για το αίμα του Χριστού ή για τη χαρά της Αναστάσεως και την αποτροπή του κακού. Για τον ίδιο λόγο αναρτούν στα παράθυρα και τα μπαλκόνια κόκκινα υφάσματα.

Το βάψιμο του αβγού, προχριστιανικού συμβόλου της ζωής, ενισχυμένου με το κόκκινο χρώμα από το αίμα της θυσίας του Χριστού είναι απαραίτητο για το Πάσχα. Μόνο όσοι πενθούν από πρόσφατο θάνατο οικείου προσώπου δεν βάφουν αβγά για το Πάσχα. Αλλά και σ’ αυτούς θα φέρουν οι συγγενείς και οι φίλοι βαμμένα αβγά και από αυτά θα αφήσουν και στον τάφο του αγαπημένου τους νεκρού.

Το βράδυ της Μ. Πέμπτης πηγαίνουν στην εκκλησία για τα Δώδεκα Ευαγγέλια. Οι γυναίκες μένουν το βράδυ και ξενυχτούν τον εσταυρωμένο. Όλο το βράδυ στολίζουν τον Επιτάφιο με λουλούδια της εποχής και λένε το γνωστό μοιρολόγι της Παναγίας, το οποίο αλλού τραγουδούν αγερμικά (ως κάλαντα) τα παιδιά στα σπίτια για φιλοδώρημα.
Στο Πήλιο γυρνούν τα αγόρια στα σπίτια και λένε το μοιρολόγι της Παναγίας.

Σήμερον μαύρος ουρανός, σήμερον μαύρη ’μέρα
Σήμερον όλοι θλίβονται και τα βουνά λυπούνται,

Στη Ρόδο και αλλού στα δώδεκα Ευαγγέλια ανάβονται φωτιές.

ΠΗΓΗ:ΚΕΝΤΡΟΝ ΕΡΕΥΝΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ

Ακούστε από τον Πέτρο Γαϊτάνο το μοιρολόι της Παναγίας.