Πασχαλινά έθιμα σε όλη την Ελλάδα
Το ελληνικό Πάσχα είναι μία από τις δημοφιλέστερες θρησκευτικές γιορτές και είναι πλούσιο σε παραδόσεις. Σε πολλές περιοχές της χώρας τα έθιμα που συνεχίζονται είναι πολλά και τα περισσότερα έχουν τις ρίζες τους στην Τουρκοκρατία (ή ακόμη και παλιότερα) και συνδέονται με σημαντικά γεγονότα του κάθε τόπου, που για τους κατοίκους του έχουν ξεχωριστή σημασία. Ο ιδιαίτερος αυτός τρόπος εορτασμού του Πάσχα κάνει το ταξίδι σε αυτούς τους τόπους αλησμόνητη εμπειρία.
Οι χιλιάδες ρουκέτες που εκτοξεύονται στον Βροντάδο της Χίου, το βράδυ της Ανάστασης, φωτίζουν εντυπωσιακά τον ουρανό.
Χίος: Πύρινη νύχταΣτη Χίο η Ανάσταση του Θεανθρώπου γιορτάζεται με πολύ μεγάλο ενθουσιασμό. Τέτοιον ώστε οι ενορίτες της Παναγίας Ερειθιανής και του Αγίου Μάρκου, στο Βροντάδο, να φροντίζουν να κάνουν τη νύχτα - μέρα με τις χιλιάδες ρουκέτες τους. Το βράδυ της Ανάστασης, μόλις ψάλει ο παπάς το «Χριστός Ανέστη» μια καταιγίδα φωτιάς ξεσπάει ανάμεσα στις δύο ενορίες.
Οι χιλιάδες φλεγόμενες ρουκέτες που εκτοξεύονται εκατέρωθεν φεγγοβολούν τον ολοσκότεινο ουρανό και δημιουργούν μια φαντασμαγορική ατμόσφαιρα. Το εντυπωσιακό αυτό θέαμα έχει τις ρίζες του στην Τουρκοκρατία, αλλά κανείς δεν γνωρίζει πώς ξεκίνησε, παρόλο που όλοι το παρακολουθούν μαγεμένοι πίσω από το συρματόπλεγμα που έχει τοποθετηθεί, προς αποφυγή τραυματισμών και ζημιών. Η προετοιμασία των ρουκετών είναι χρονοβόρα και ξεκινάει από το καλοκαίρι, τότε που οι νέοι των δύο ενοριών προετοιμάζουν το εκρηκτικό «κοκτέιλ» με κάρβουνο, νίτρο και θειάφι, και το τοποθετούν μέσα σε χάρτινους κυλίνδρους με φιτίλι. Από το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου στήνονται οι ξύλινες βάσεις από όπου θα εκτοξευθούν οι ρουκέτες (ρουκετοσύρτες ονομάζονται) και γίνονται κάποιες δοκιμαστικές βολές.
Περίπου στις 9 το βράδυ ξεκινάει ο ρουκετοπόλεμος, ο οποίος συνεχίζεται μέχρι τις 11 το βράδυ, με αυξανόμενη ένταση. Σταματάει για λίγο, μέχρι να πάνε οι πιστοί στην εκκλησία και ξαναρχίζει μόλις ψάλει ο παπάς το «Χριστός Ανέστη». Οι πιστοί που παρακολουθούν το θέαμα περιμένουν την «παύση πυρός» για να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
Οι σαϊτολόγοι φορούν συνήθως παραδοσιακές φορεσιές, αλλά σε πολλές περιπτώσεις επιλέγονται πρόχειρα στρατιωτικά ρούχα. Απαραίτητο "αξεσουάρ" το κόκκινο γαρίφαλλο!
Καλαμάτα: Μπουλούκια και Σαϊτες
Βγαλμένο από τη Μεσσηνιακή ιστορία και τους ηρωικούς αγώνες των κατοίκων της Καλαμάτας κατά των Τούρκων, είναι το διάσημο πλέον έθιμο του σαΐτοπόλεμου.
Βγαλμένο από τη Μεσσηνιακή ιστορία και τους ηρωικούς αγώνες των κατοίκων της Καλαμάτας κατά των Τούρκων, είναι το διάσημο πλέον έθιμο του σαΐτοπόλεμου.
Σύμφωνα με την παράδοση, οι Μεσσήνιοι χρησιμοποίησαν τις σαΐτες για να αναχαιτίσουν το ιππικό των Τούρκων. Ο δυνατός θόρυβος και ο κρότος που προκάλεσαν τρόμαξαν τα άλογα τόσο πολύ που έριξαν κάτω τους αναβάτες τους και έφυγαν φοβισμένα. Οι σαΐτολόγοι προετοιμάζονται όλον τον χρόνο για εκείνη την ημέρα. Ετοιμάζουν τα χαρμάνια και γεμίζουν τους χαρτονένιους σωλήνες που θα σκάσουν την Κυριακή του Πάσχα.
Το κάστρο της Κορώνης στέκει περήφανο στον λόφο πάνω από την πόλη
Οι συμμετέχοντες χωρίζονται σε ομάδες των 10-15 ατόμων, οι οποίες διαθέτουν λάβαρο, σαλπιγκτή και επικεφαλής. Πολλοί από αυτούς φορούν παραδοσιακές στολές, ενώ οι υπόλοιποι προτιμούν πρόχειρα ρούχα και στρατιωτικές στολές. Με το σύνθημα της έναρξης οι σαΐτες ανάβουν και η εκκωφαντική φασαρία ξεσηκώνει το πλήθος που ζητωκραυγάζει. Οι σαΐτολόγοι αντιμετωπίζουν με ιδιαίτερο πάθος και ενθουσιασμό το συγκεκριμένο έθιμο, και εκφράζονται κάπως έτσι:
«Η μέση λυγίζει, τα γόνατα σπάνε, τα πόδια ψαλίδια, η πλάτη σκυμμένη, το κεφάλι χαμηλά, βλέμμα μακρινό, μυαλό σε έκσταση, χέρια φτερούγες». Η... νιρβάνα του σαϊτολόγου! Το έθιμο παλαιότερα αναβίωνε στο δημοτικό στάδιο του Μεσσηνιακού, όμως τα τελευταία χρόνια γίνεται στη Δυτική Παραλία (Παλιά Σφαγεία). Εκτός από την Καλαμάτα το έθιμο αναβιώνει στην Μεσσήνη και την Αιθαία.
Το Μπούρτζι μπροστά από το κάστρο της Μεθώνης χρησιμοποιήθηκε σε διάφορες εποχές ως φυλακή
Γύρω από την Καλαμάτα: Εκτός από τον σαϊτοπόλεμο κια τα πασχαλιάτικα έθιμα υπάρχουν αρκετά σημαντικά αξιοθέατα γύρω από την Καλαμάτα που μπορείτε να επισκεφθείτε με μια σύντομη αλλά απολαυστική βόλτα.
Στα βόρεια της Καλαμάτας βρίσκεται μία από τις σημαντικότερες πόλεις της αρχαιότητας, η Αρχαία Μεσσήνη, όπου υπάρχει ένα από τα πιο ενδιαφέροντα αρχαιολογικά πάρκα της Ελλάδος. Ιδρύθηκε τον 4ο π.Χ. και πήρε το όνομά της από την πριγκίπισσα Μεσσήνη, κόρη του βασιλιά Τρίοπα. Στον αρχαιολογικό της χώρο διατηρούνται σε καλή κατάσταση το θέατρο, το Εκκλησιαστήριο, το Ασκληπείο, το Ιερό της Δήμητρας και τον Διόσκουρων, η Οχύρωση κ.ά.
Οι περίφημες φιλαρμονικές της Κέρκυρας συμμετέχουν στην περιφορά του σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα και στην περιφορά των Επιταφίων
Το κάστρο της Κορώνης βρίσκεται νοτιοδυτικά της Καλαμάτας και είναι ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα κάστρα της Πελοποννήσου. Το αρχικό κτίσμα φτιάχτηκε κατά τους Βυζαντινούς χρόνους αλλά επεκτάθηκε σημαντικά το 1209 από τους Βενετούς.
Το κάστρο της Μεθώνης. Καταλαμβάνει ολόκληρη την έκταση στα νοτιοδυτικά της χερσονήσου και στη νότια πλευρά του υπάρχει οχυρωμένο νησάκι με οκταγωνικό πύργο. Στο εσωτερικό του κάστρου σώζονται ερείπια από σπίτια στα οποία κατοικούσαν βενετσιάνοι άρχοντες, το καλντερίμι που οδηγούσε στη λεγόμενη Πύλη της Θάλασσας και ο βυζαντινός ναός της Αγίας Σοφίας. Από την Πύλη της Θάλασσας ξεκινάει ο πλακόστρωτος δρόμος που οδηγεί στο οχυρωμένο νησάκι Μπούρτζι. Εδώ σφαγιάστηκαν το 1500 οι περισσότεροι άμαχοι της Μεθώνης, μετά την κατάληψη του οχυρού από τον σουλτάνο Βαγιαζήτ. Το Μπούρτζι χρησιμοποιήθηκε σε διάφορες εποχές ως φυλακή.
Με την πρώτη Ανάσταση χιλιάδες "μπότηδες" γεμάτοι νερό, διαφόρων μεγεθών και ειδών, πέφτουν από τα μπαλκόνια στον δρόμο, προκαλώντας δυνατό κρότο
Κέρκυρα: Οι Μπότηδες και το Μαστέλο
Η περίοδος του Πάσχα είναι ιδιαίτερη στο νησί των Φαιάκων και περιλαμβάνει ένα πλούσιο πρόγραμμα από εκδηλώσεις και έθιμα. Παραδόσεις βγαλμένες από την ιστορία του νησιού και επηρεασμένες από τη μακρά κατοχή των Ιταλών.
Η περίοδος του Πάσχα είναι ιδιαίτερη στο νησί των Φαιάκων και περιλαμβάνει ένα πλούσιο πρόγραμμα από εκδηλώσεις και έθιμα. Παραδόσεις βγαλμένες από την ιστορία του νησιού και επηρεασμένες από τη μακρά κατοχή των Ιταλών.
Η αρχή γίνεται την Κυριακή των Βαΐων, με τη μεγάλη λιτανεία του Σεπτού Σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα και συνοδεία όλων των Φιλαρμονικών. Γίνεται από το 1630 σε ανάμνηση της απαλλαγής του νησιού από τη φοβερή πανώλη που το 1629 χτύπησε αλύπητα τους Κερκυραίους. Το απόγευμα της Μεγάλης Παρασκευής ξεκινά η περιφορά του επιβλητικού Επιταφίου από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, στο Παλαιό Φρούριο. Μέχρι το βράδυ, όλες οι εκκλησίες έχουν βγάλει τους Επιταφίους τους, με τη συμμετοχή της μπάντας κάθε ενορίας. Τελευταίος βγαίνει ο Επιτάφιος της Μητρόπολης. Το έθιμο του τεχνητού σεισμού αποτελεί παράδοση για τον Ιερό Ναό της Παναγίας των Ξένων και αναπαριστά τον σεισμό που περιγράφεται στο Ιερό Ευαγγέλιο, ως επακόλουθο της Αναστάσεως του Κυρίου.
Οι φιλαρμονικές ενισχύουν την εορταστική ατμόσφαιρα που επικρατεί στο νησί κατά τη διάρκεια του Πάσχα
Στις 9 το πρωί γίνεται η περιφορά του Επιταφίου της Εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνα μαζί με το σκήνωμα του Αγίου. Μετά το τέλος της λιτανείας, ο Αγιος θα παραμείνει στη θύρα του, μέχρι την Τρίτη του Πάσχα για προσκύνημα. Το πρωί του Μ. Σαββάτου πραγματοποιείται η πρώτη Ανάσταση και όταν τελειώνει η ακολουθία στη Μητρόπολη, χτυπούν οι καμπάνες των εκκλησιών και από τα παράθυρα των σπιτιών πέφτουν κατά χιλιάδες πήλινα δοχεία (μπότηδες) γεμάτα νερό στους δρόμους, με μεγάλο κρότο.
Ενα άλλο έθιμο που αναβιώνει είναι το «Μαστέλο» (βαρέλι). Στην «Πίνια», το παλιό εμπορικό κέντρο, τοποθετείται ένα ξύλινο βαρέλι γεμάτο νερό, στολισμένο με μυρτιές. Οι περαστικοί καλούνται να ρίξουν νομίσματα για ευχές στο νερό. Οταν πλησιάζει η ώρα της πρώτης Ανάστασης, κάποιος πέφτει στο βαρέλι και παίρνει τα λεφτά, υπό τους ήχους της μπάντας.
Το βράδυ της Ανάστασης ο ουρανός του Λεωνιδίου γεμίζει φως από τους παραδοσιακούς "αφανούς"
Το βράδυ του Μ. Σαββάτου γίνεται η Ανάσταση στην Ανω Πλατεία και το θέμα είναι μοναδικό: τα παράθυρα των μεγάλων σπιτιών είναι ανοικτά, στολισμένα με χιλιάδες κεριά και από κάτω οι πιστοί παρακολουθούν την τελετή της Ανάστασης στη μεγαλύτερη πλατεία της Ελλάδας.
Πετροκέρασα Χαλκιδικής: Μοναδικό ιερό δικαίωμα
Το κάψιμο του Ιούδα στον Τυρό γίνεται μέσα στη θάλασσα, τονίζοντας τη ναυτική παράδοση των κατοίκων
Λεωνίδιο: Ουρανός γεμάτος φως...
Το βράδυ της Ανάστασης ο ουρανός του Λεωνιδίου γεμίζει από φωτεινά αερόστατα, που ανεβαίνουν σε μεγάλο ύψος και γίνονται ένα με τα άστρα. Πρόκειται για ένα από τα εντυπωσιακότερα και πιο φαντασμαγορικά πασχαλιάτικα έθιμα της χώρας μας. Οι πιστοί των πέντε ενοριών του Λεωνιδίου έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα για εκείνη την κρίσιμη στιγμή, έχοντας ήδη κατασκευάσει τους εκατοντάδες «αφανούς», όπως λένε τα χάρτινα αερόστατα.
Το βράδυ της Ανάστασης ο ουρανός του Λεωνιδίου γεμίζει από φωτεινά αερόστατα, που ανεβαίνουν σε μεγάλο ύψος και γίνονται ένα με τα άστρα. Πρόκειται για ένα από τα εντυπωσιακότερα και πιο φαντασμαγορικά πασχαλιάτικα έθιμα της χώρας μας. Οι πιστοί των πέντε ενοριών του Λεωνιδίου έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα για εκείνη την κρίσιμη στιγμή, έχοντας ήδη κατασκευάσει τους εκατοντάδες «αφανούς», όπως λένε τα χάρτινα αερόστατα.
Οι Επιτάφιοι των Ορθόδοξων και των Καθολικών της Σύρου συναντώνται στην κεντρική πλατεία του νησιού με τη συμμετοχή όλων των πιστών
Μόλις οι ιερείς αναγγείλουν το «Χριστός Ανέστη» ανάβουν τις ποτισμένες με πετρέλαιο και λάδι «κολλημάρες» και περίπου 600 πολύχρωμα αερόστατα ανυψώνονται κατακλύζοντας τον ουρανό πάνω από την πόλη. Κάποια χάνουν τον δρόμο για τα ψηλά, καθώς μπλέκονται στα ηλεκτροφόρα ή καίγονται από τις υπερμεγέθεις «κολλημάρες».
Αυτοί που για οποιοδήποτε λόγο δεν καταφέρνουν να ανυψώσουν τους «αφανούς» τους «στιγματίζονται» και την επόμενη μέρα, μετά τις πασχαλινές ευχές, δέχονται τα πειράγματα των ανταγωνιστών τους. Κίνδυνος για φωτιά δεν υπάρχει αφού σύμφωνα με την παράδοση, όποιες και αν είναι οι καιρικές συνθήκες στο Λεωνίδιο, ο καιρός αλλάζει την ώρα της Ανάστασης, με νηνεμία και ένα ελαφρό δυτικό αεράκι που σπρώχνει τα αερόστατα προς τη θάλασσα. Σύμφωνα με μελετητές της τοπικής ιστορίας, το έθιμο έφεραν οι πολυταξιδεμένοι ναυτικοί του Λεωνιδίου, από τη μακρινή Κίνα και την Ιαπωνία.
Το σπήλαιο της Αποκάλυψης στην Πάτμο. Ο εορτασμός του Πάσχα στο νησί είναι μοναδικός και ιδιαίτερα κατανυκτικός
Τυρό Αρκαδίας: Ο Ιούδας στην πυρά
Στον Τυρό Αρκαδίας θα δείτε και θα συμμετάσχετε σε μερικά από τα πιο όμορφα πασχαλινά έθιμα που βασίζονται περισσότερο στη ναυτική ζωή των Τσακώνων κατοίκων του. Τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ γίνεται η περιφορά των Επιταφίων στην παραλιακή οδό με φωταγωγημένα καΐκια και σκάφη να τους συνοδεύουν. Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου αναβιώνει ένα μοναδικό έθιμο, το κάψιμο του Ιούδα μέσα στη θάλασσα, από την ενορία της Μεταμόρφωσης της Σωτήρος. Σε μια πλωτή πλατφόρμα τοποθετούνται ξύλα και από πάνω τους κρέμεται ένα ανθρώπινο ομοίωμα. Στη συνέχεια μπαίνει το μπουρλότο από τους Τσάκωνες πυρπολητές και το ομοίωμα παραδίδεται στη φωτιά, με τη συνοδεία φαντασμαγορικών πυροτεχνημάτων και ισχυρών δυναμιτών. Τη νύχτα της Ανάστασης τα παιδιά ρίχνουν στη θάλασσα χιλιάδες κεριά που συμβολίζουν τις χαμένες ψυχές των Τσακώνων ναυτικών και ψαράδων. Την Κυριακή του Πάσχα διοργανώνεται τσακώνικο γλέντι στην κεντρική πλατεία, με αρνιά, κρασί και χορό, ενώ διαβάζεται το Ευαγγέλιο στην τσακωνική διάλεκτο.
Στον Τυρό Αρκαδίας θα δείτε και θα συμμετάσχετε σε μερικά από τα πιο όμορφα πασχαλινά έθιμα που βασίζονται περισσότερο στη ναυτική ζωή των Τσακώνων κατοίκων του. Τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ γίνεται η περιφορά των Επιταφίων στην παραλιακή οδό με φωταγωγημένα καΐκια και σκάφη να τους συνοδεύουν. Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου αναβιώνει ένα μοναδικό έθιμο, το κάψιμο του Ιούδα μέσα στη θάλασσα, από την ενορία της Μεταμόρφωσης της Σωτήρος. Σε μια πλωτή πλατφόρμα τοποθετούνται ξύλα και από πάνω τους κρέμεται ένα ανθρώπινο ομοίωμα. Στη συνέχεια μπαίνει το μπουρλότο από τους Τσάκωνες πυρπολητές και το ομοίωμα παραδίδεται στη φωτιά, με τη συνοδεία φαντασμαγορικών πυροτεχνημάτων και ισχυρών δυναμιτών. Τη νύχτα της Ανάστασης τα παιδιά ρίχνουν στη θάλασσα χιλιάδες κεριά που συμβολίζουν τις χαμένες ψυχές των Τσακώνων ναυτικών και ψαράδων. Την Κυριακή του Πάσχα διοργανώνεται τσακώνικο γλέντι στην κεντρική πλατεία, με αρνιά, κρασί και χορό, ενώ διαβάζεται το Ευαγγέλιο στην τσακωνική διάλεκτο.
Τα σοκάκια της Μάρπησσας γεμίζουν κόσμο τις ημέρες του Πάσχα
Σύρος: Δύο κόσμοι μαζί
Ο εορτασμός του Πάσχα στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων είναι ιδιαίτερος και ενώνει δύο θρησκευτικούς κόσμους, τον ορθόδοξο και τον καθολικό. Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής οι καθολικοί επιτάφιοι από τις εκκλησίες των Ευαγγελιστών και του Αγίου Γεωργίου συναντώνται με τους ορθόδοξους από τους ναούς της Μητροπόλεως (Μεταμόρφωσης) του Αγίου Νικολάου και της Κοιμήσεως, μετά το τέλος της περιφοράς στην κεντρική πλατεία Μιαούλη. Ακολουθεί κατανυκτική δέηση και ψάλλονται τροπάρια της Μεγάλης Παρασκευής από τη χορωδία του Αγίου Νικολάου και Ιεροψάλτες.
Ο εορτασμός του Πάσχα στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων είναι ιδιαίτερος και ενώνει δύο θρησκευτικούς κόσμους, τον ορθόδοξο και τον καθολικό. Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής οι καθολικοί επιτάφιοι από τις εκκλησίες των Ευαγγελιστών και του Αγίου Γεωργίου συναντώνται με τους ορθόδοξους από τους ναούς της Μητροπόλεως (Μεταμόρφωσης) του Αγίου Νικολάου και της Κοιμήσεως, μετά το τέλος της περιφοράς στην κεντρική πλατεία Μιαούλη. Ακολουθεί κατανυκτική δέηση και ψάλλονται τροπάρια της Μεγάλης Παρασκευής από τη χορωδία του Αγίου Νικολάου και Ιεροψάλτες.
Η εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Φολέγανδρο περιφέρεται στο νησί για τρεις μέρες και μπαίνει σε όλα τα σπίτια
Πάτμος: Άγιες παραστάσεις
Στο νησί της Αποκάλυψης το Πάσχα δεν θα μπορούσε να είναι τυπικό. Ο ηγούμενος και οι μοναχοί της ιεράς μονής Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου αναβιώνουν παραστάσεις από τη Βίβλο όπως το έθιμο του «Νιπτήρα» και του «Μυστικού Δείπνου». Η περιφορά της εικόνας του Νυμφίου ξεκινάει το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης και καταλήγει στην πλατεία Ξάνθου, όπου αναβιώνουν οι παραστάσεις του «Μυστικού Δείπνου» και του «Νιπτήρα» κατά το οποίο ο ηγούμενος της μονής βάζει ποδιά, ρίχνει τρεις φορές νερό στη λεκάνη και πλένει το δεξί πόδι των ιερέων-μαθητών. Το Μεγάλο Σάββατο το βράδυ πριν από την Ανάσταση, το Ευαγγέλιο διαβάζεται σε ηρωικό εξάμετρο με κώντιο και την Κυριακή του Πάσχα στις 3 το απόγευμα, στο Μοναστήρι της Πάτμου γίνεται η 2η Ανάσταση, όπου το Αναστάσιμο Ευαγγέλιο διαβάζεται σε επτά γλώσσες και ο ηγούμενος μοιράζει κόκκινα αβγά στους πιστούς.
Στο νησί της Αποκάλυψης το Πάσχα δεν θα μπορούσε να είναι τυπικό. Ο ηγούμενος και οι μοναχοί της ιεράς μονής Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου αναβιώνουν παραστάσεις από τη Βίβλο όπως το έθιμο του «Νιπτήρα» και του «Μυστικού Δείπνου». Η περιφορά της εικόνας του Νυμφίου ξεκινάει το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης και καταλήγει στην πλατεία Ξάνθου, όπου αναβιώνουν οι παραστάσεις του «Μυστικού Δείπνου» και του «Νιπτήρα» κατά το οποίο ο ηγούμενος της μονής βάζει ποδιά, ρίχνει τρεις φορές νερό στη λεκάνη και πλένει το δεξί πόδι των ιερέων-μαθητών. Το Μεγάλο Σάββατο το βράδυ πριν από την Ανάσταση, το Ευαγγέλιο διαβάζεται σε ηρωικό εξάμετρο με κώντιο και την Κυριακή του Πάσχα στις 3 το απόγευμα, στο Μοναστήρι της Πάτμου γίνεται η 2η Ανάσταση, όπου το Αναστάσιμο Ευαγγέλιο διαβάζεται σε επτά γλώσσες και ο ηγούμενος μοιράζει κόκκινα αβγά στους πιστούς.
Ακόμη και στα καϊκια μπαίνει η εικόνα Της προκειμένου η ευλογία Της να φτάσει παντού
Πάρος: Σκηνές των Παθών
Η περιφορά του Επιταφίου στην Μάρπησσα είναι ξεχωριστή και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς γίνονται αναπαραστάσεις από τη ζωή του Χριστού. Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής η περιφορά του Επιταφίου κάνει δεκαπέντε στάσεις.
Η περιφορά του Επιταφίου στην Μάρπησσα είναι ξεχωριστή και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς γίνονται αναπαραστάσεις από τη ζωή του Χριστού. Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής η περιφορά του Επιταφίου κάνει δεκαπέντε στάσεις.
Σε καθεμία από αυτές φωτίζεται και ένα σημείο του βουνού, όπου τα παιδιά ντυμένα Ρωμαίοι στρατιώτες ή μαθητές του Χριστού, αναπαριστούν σκηνές από την είσοδο στα Ιεροσόλυμα, την προσευχή στο Ορος των Ελαιών, το Μαρτύριο της Σταύρωσης και την Ανάσταση.
Από νωρίς το πρωί οι λάκκοι στη Λιβαδειά έχουν ετοιμαστεί και στήνονται τα αρνιά και τα κοκορέτσια για να ψηθούν
Τα μεσάνυχτα του Μεγάλου Σαββάτου, το νησί γεμίζει από τα φώτα και τον θόρυβο των αμέτρητων πυροτεχνημάτων.
Φολέγανδρος: Η περιφορά της εικόνας
Λίγο πριν ξεκινήσει η Μεγάλη Εβδομάδα οι κάτοικοι της Φολεγάνδρου φροντίζουν τα σπίτια τους να είναι ασπρισμένα και καθαρά. Ο λόγος; Η περιφορά της εικόνας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που θα περάσει από το σπίτι τους, αλλά και κάθε σπίτι του νησιού. Η περιφορά της εικόνας διαρκεί τρεις ημέρες και μπαίνει σε όλα τα σπίτια του νησιού, μαζί με την πομπή των πιστών, για ευλογηθεί το σπίτι και να πάνε όλα καλά στους νοικοκύρηδες. Με την αποχώρηση της εικόνας από το σπίτι ακολουθεί κέρασμα και ανταλλαγή ευχών.
Λίγο πριν ξεκινήσει η Μεγάλη Εβδομάδα οι κάτοικοι της Φολεγάνδρου φροντίζουν τα σπίτια τους να είναι ασπρισμένα και καθαρά. Ο λόγος; Η περιφορά της εικόνας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που θα περάσει από το σπίτι τους, αλλά και κάθε σπίτι του νησιού. Η περιφορά της εικόνας διαρκεί τρεις ημέρες και μπαίνει σε όλα τα σπίτια του νησιού, μαζί με την πομπή των πιστών, για ευλογηθεί το σπίτι και να πάνε όλα καλά στους νοικοκύρηδες. Με την αποχώρηση της εικόνας από το σπίτι ακολουθεί κέρασμα και ανταλλαγή ευχών.
Φαντασμαγορική η ατμόσφαιρα στο παλιό λιμάνι της Ναυπάκτου τη Μεγάλη Παρασκευή. Το έθιμο συμβολίζει την προσπάθεια του ήρωα Ανεμογιάννη να πυρπολήσει την τουρκική ναυαρχίδα
Λιβαδειά: Οι «Λάκκοι» του κεφιού
Την Κυριακή του Πάσχα η Λιβαδειά είναι σκεπασμένη από ένα σύννεφο καπνού καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας, καθώς αναβιώνει το ρουμελιώτικο έθιμο των «λάκκων». Οι κάτοικοι της πόλης μένουν σχεδόν άγρυπνοι για να φτιάξουν τον «λάκκο» και πριν ακόμη ξημερώσει έχουν ετοιμάσει το σημείο και τον σωρό με τα κλαδιά. Ο μεγαλύτερος της οικογένειας ή της παρέας κάνει τον σταυρό του και ανάβει τη φωτιά με τη λαμπάδα της Αναστάσεως. Με αρκετή υπομονή, ραντίσματα νερού και χτυπήματα στα φλεγόμενα κλαδιά η θράκα ετοιμάζεται και μπαίνουν επάνω τα αρνιά. Το ψήσιμο και το γλέντι κρατούν μέχρι αργά το απόγευμα, συνοδεία τοπικής μουσικής και φυσικά άφθονου κρασιού. Στον δημοτικό «λάκκο», που στήνεται στην περιοχή της Κρύας, σερβίρονται δωρεάν σουβλιστό αρνί, μεζέδες και κρασί στους επισκέπτες και τους παρευρισκομένους, ενώ συμμετέχουν παραδοσιακά χορευτικά συγκροτήματα.
Την Κυριακή του Πάσχα η Λιβαδειά είναι σκεπασμένη από ένα σύννεφο καπνού καθ’ όλη τη διάρκεια της μέρας, καθώς αναβιώνει το ρουμελιώτικο έθιμο των «λάκκων». Οι κάτοικοι της πόλης μένουν σχεδόν άγρυπνοι για να φτιάξουν τον «λάκκο» και πριν ακόμη ξημερώσει έχουν ετοιμάσει το σημείο και τον σωρό με τα κλαδιά. Ο μεγαλύτερος της οικογένειας ή της παρέας κάνει τον σταυρό του και ανάβει τη φωτιά με τη λαμπάδα της Αναστάσεως. Με αρκετή υπομονή, ραντίσματα νερού και χτυπήματα στα φλεγόμενα κλαδιά η θράκα ετοιμάζεται και μπαίνουν επάνω τα αρνιά. Το ψήσιμο και το γλέντι κρατούν μέχρι αργά το απόγευμα, συνοδεία τοπικής μουσικής και φυσικά άφθονου κρασιού. Στον δημοτικό «λάκκο», που στήνεται στην περιοχή της Κρύας, σερβίρονται δωρεάν σουβλιστό αρνί, μεζέδες και κρασί στους επισκέπτες και τους παρευρισκομένους, ενώ συμμετέχουν παραδοσιακά χορευτικά συγκροτήματα.
Σκιάθος: Στα πρότυπα του Αγίου Ορους
Οσοι βρεθείτε την περίοδο του Πάσχα στη Σκιάθο θα ζήσετε τις Αγιες Μέρες σε μια ιδιαίτερα κατανυκτική ατμόσφαιρα. Ολόκληρη τν Μεγάλη Εβδομάδα το νησί περιβάλλεται από ένα πέπλο πένθους με τις καμπάνες να χτυπούν πένθιμα, ενώ οι ώρες που τελούνται οι λειτουργίες των εκκλησιών ακολουθούν το Αγιονορίτικο Τυπικό. Με ιδιαίτερη ευλάβεια τελείται η ακολουθία του Επιταφίου και η περιφορά του ξεκινάει στις 4 το πρωί, τα ξημερώματα του Μεγάλου Σαββάτου. Οι Επιτάφιοι της Παναγίας και των Τριών Ιεραρχών συναντιούνται και περιφέρονται στα καλντερίμια του νησιού, με τον «προεξάρχοντα» (ή τελάλη) να απαγγέλλει δυνατά τους θρηνητικούς ψαλμούς και πίσω του να ψάλλουν οι πιστοί. Τα σπίτια είναι φωταγωγημένα και στις αυλές τους καίνε κεριά και λιβάνι. Η περιφορά συνεχίζεται σε ολόκληρο το νησί μέχρι τα ξημερώματα και κατόπιν επιστρέφουν στην εκκλησία όπου γίνεται η αναπαράσταση της «εις Άδου Καθόδου του Χριστού» και ψάλλεται το «άρατε πύλας» από τους ιερείς. Μετά το πέρας της λειτουργίας κανένας δεν πηγαίνει για ύπνο, αφού γίνονται οι τελευταίες ετοιμασίες πριν από την Ανάσταση.
Οσοι βρεθείτε την περίοδο του Πάσχα στη Σκιάθο θα ζήσετε τις Αγιες Μέρες σε μια ιδιαίτερα κατανυκτική ατμόσφαιρα. Ολόκληρη τν Μεγάλη Εβδομάδα το νησί περιβάλλεται από ένα πέπλο πένθους με τις καμπάνες να χτυπούν πένθιμα, ενώ οι ώρες που τελούνται οι λειτουργίες των εκκλησιών ακολουθούν το Αγιονορίτικο Τυπικό. Με ιδιαίτερη ευλάβεια τελείται η ακολουθία του Επιταφίου και η περιφορά του ξεκινάει στις 4 το πρωί, τα ξημερώματα του Μεγάλου Σαββάτου. Οι Επιτάφιοι της Παναγίας και των Τριών Ιεραρχών συναντιούνται και περιφέρονται στα καλντερίμια του νησιού, με τον «προεξάρχοντα» (ή τελάλη) να απαγγέλλει δυνατά τους θρηνητικούς ψαλμούς και πίσω του να ψάλλουν οι πιστοί. Τα σπίτια είναι φωταγωγημένα και στις αυλές τους καίνε κεριά και λιβάνι. Η περιφορά συνεχίζεται σε ολόκληρο το νησί μέχρι τα ξημερώματα και κατόπιν επιστρέφουν στην εκκλησία όπου γίνεται η αναπαράσταση της «εις Άδου Καθόδου του Χριστού» και ψάλλεται το «άρατε πύλας» από τους ιερείς. Μετά το πέρας της λειτουργίας κανένας δεν πηγαίνει για ύπνο, αφού γίνονται οι τελευταίες ετοιμασίες πριν από την Ανάσταση.
Μέγαρα: Ο χορός της τράτας
Μεγάλο πανηγύρι στήνεται την Τρίτη του Πάσχα στην πλατεία της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη του Γαλιλαίου (ή Χορευταρά) στα Μέγαρα. Μετά τη θεία λειτουργία που τελείται στην εκκλησία στήνεται γλέντι με τα μέλη των Λαογραφικών Συλλόγων να χορεύουν τον Χορό της Τράτας. Χορεύεται αποκλειστικά από γυναίκες και πήρε το όνομά του από τη χαρακτηριστική κίνηση που κάνουν οι χορευτές και θυμίζει τράτα.
Μεγάλο πανηγύρι στήνεται την Τρίτη του Πάσχα στην πλατεία της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη του Γαλιλαίου (ή Χορευταρά) στα Μέγαρα. Μετά τη θεία λειτουργία που τελείται στην εκκλησία στήνεται γλέντι με τα μέλη των Λαογραφικών Συλλόγων να χορεύουν τον Χορό της Τράτας. Χορεύεται αποκλειστικά από γυναίκες και πήρε το όνομά του από τη χαρακτηριστική κίνηση που κάνουν οι χορευτές και θυμίζει τράτα.
Το έθιμο έχει τις ρίζες του στην τουρκοκρατία και σύμφωνα με την παράδοση οι κάτοικοι ζήτησαν από τον Πασά να τους επιτρέψει να κτίσουν ένα εκκλησάκι. Ο πασάς έδωσε την άδεια, με την προϋπόθεση όμως να αρχίσουν το κτίσιμο της εκκλησίας το πρωί και να το τελειώσουν το βράδυ, διαφορετικά θα την γκρέμιζε και θα τους εκτελούσε όλους. Οι κάτοικοι κατάφεραν να τελειώσουν το κτίσιμο το μεσημέρι και την αφιέρωσαν στον Αγιο Ιωάννη τον Γαλιλαίο. Τότε οι κοπέλες άρχισαν να χορεύουν από τη χαρά τους και έτσι του δόθηκε και το προσωνύμιο «Χορευταράς».
Ναύπακτος: Επιτάφιοι με δάδεςΕκατοντάδες κόσμου συρρέουν στο παλιό λιμάνι για να δουν το φαστασμαγορικό θέαμα με τα πυροτεχνήματα, που ξεκινάει με την αποχώρηση των Επιταφίων της Ναυπάκτου. Οι Επιτάφιοι του Αγίου Δημητρίου και της Αγίας Παρασκευής, συναντώνται και περιφέρονται στα δρομάκια της πόλης, με πένθιμη υπόκρουση από τις καμπάνες. Θα καταλήξουν στο παλιό λιμάνι, που είναι στολισμένο για την περίσταση με έναν φλεγόμενο σταυρό στην είσοδό του και δεκάδες δάδες. Μόλις πάρουν τον δρόμο της επιστροφής, ανάβουν τα πυροτεχνήματα κάνοντας τη νύχτα-μέρα. Το έθιμο συνδέεται με την τουρκοκρατία και την ηρωική προσπάθεια του μπουρλοτιέρη Ανεμογιάννη να πυρπολήσει την τουρκική ναυαρχίδα στον χώρο αυτό.
(Λεωνίδας Τηνιακός
Φωτογραφίες: Κλαίρη Μουσταφέλλου, Μάρω Κουρή, Στράτος Βογιατζής)
Φωτογραφίες: Κλαίρη Μουσταφέλλου, Μάρω Κουρή, Στράτος Βογιατζής)
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ:http://www.ethnos.gr/entheta.asp?catid=23514&subid=2&pubid=10907109
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου